دب اکبر در آسمان

دب اکبر در آسمان را از این سایت دریافت کنید.

خرس بزرگ

خرس بزرگ

مختصات: ۱۰٫۶۷h ۰۰m ۰۰s, +۵۵٫۳۸° ۰۰′ ۰۰″

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

خرس بزرگ صورت فلکی

فهرست ستاره‌های خرس بزرگ

کوته‌نوشت UMa

نام لاتین Ursa Major

نام‌های دیگر دب اکبر

بُعد ۱۰٫۶۷h میل ‏‎+۵۵٫۳۸°

چارَک (ربع آسمان) NQ۲

پهنه ۱۲۸۰ مربع درجه (۳)

ستارگان اصلی ۷ ستارگان بایر/فلَمستِد ۹۳

ستاره‌های دارای سیاره ۲۱

ستاره‌های درخشان‌تر از ۳.۰۰m ۷

ستاره‌های نزدیک‌تر از ۱۰.۰۰ پارسک (۳۲.۶۲ سال نوری) ۸

درخشان‌ترین ستاره جون (اپسیلون خرس بزرگ) (۱٫۷۶m)

اجرام مسیه ۷

بارش‌های شهابی بارش شهابی آلفا خرس بزرگ (دبه)

بارش شهابی اسدی صور فلکی هم‌جوار خرس کوچک اژدها قیفاووس زرافه سیاهگوش شیر کوچک شیر گیسو اژدها تازی‌ها گاوران

رویت‌پذیر از عرض‌های جغرافیایی +۹۰° و −۳۰°.بهترین مشاهده در ۲۱:۰۰ (۹ شب) در ماه فروردین.

عکسی از صورتواره ملاقه بزرگ در این صورت فلکی که در هاوایی گرفته شده‌است.

تصور خرس بزرگ بر آسمان. عکس از کویر مرنجاب در ایران.

خرس بزرگ یا دُبّ اکبر نام یکی از صورت‌های فلکی در نیمکره شمالی آسمان است. خرس بزرگ یکی از معروف‌ترین صورت فلکی‌های آسمان و همچنین مهم‌ترین صورت فلکی فروردین ماه است. پنج ستارهٔ کاسهٔ آبگردان آن با یکدیگر در ارتباط هستند و در یک جهت و با یک سرعت در فضا حرکت می‌کنند. شکل و وضعیت این صورت فلکی هر ۱۰۰٬۰۰۰ سال یکبار تغییر می‌کند و آن به این دلیل است که وضعیت دو ستارهٔ انتهایی دستهٔ آبگردان که عناق و قائد نام دارند نسبت به پنج ستارهٔ دیگر عوض می‌شود.

برخی هفت ستارهٔ پرنورتر این صورت فلکی دب اکبر می‌نامند، ولی صحیح آن است که این ستاره‌ها فقط بخشی از دب اکبر می‌باشند، و صورت فلکی دب اکبر دارای ستاره‌های بیشتری است. هفت ستارهٔ پرنورتر آن ملاقه بزرگ، بنات النعش یا هفت‌اورنگ نام دارند. همچنین می‌توان از دب اکبر برای جهت‌یابی و قبله‌یابی استفاده کرد.

نام[ویرایش]

در قدیم، این صورت فلکی را به شکل یک خرس تصور کرده‌اند، و از آن‌جا که صورت فلکی کوچک‌تر دیگری هم شبیه خرس بوده‌است، این را و آن دیگر را خرس کوچک نامیده‌اند. معنای نام آن در بسیاری از زبان‌های دیگر هم به همین معناست: در عربی «دُبّ اکبر»، در انگلیسی Great Bear و در لاتین Ursa Major نامیده می‌شود. «دُب» به معنای خرس نر است.

ویژگی‌ها[ویرایش]

خرس بزرگ ۱۲۷۹٫۶۶ درجه مربع یا ۳٫۱۰ درصد از کل آسمان را پوشش می‌دهد و بنابر این سومین صورت فلکی بزرگ است. در سال ۱۹۳۰، اوژن ژوزف دلپورت مرزهای صورت‌های فلکی را رسماً در اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی (IAU) تعیین کرد و خرس بزرگ را به عنوان یک چندضلعی نامنظم ۲۸ وجهی تعریف کرد. در دستگاه مختصات استوایی، این صورت فلکی بین مختصات بُعد ۸h ۰۸٫۳m تا ۱۴h ۲۹٫۰m و بین میل ‏‎+۲۸٫۳۰° و ‏‎+۷۳٫۱۴° امتداد دارد.[۱]

خرس بزرگ با هشت صورت فلکی دیگر هم‌مرز است: اژدها در شمال و شمال شرق، گاوران در شرق، تازی‌ها در شرق و جنوب شرقی، گیسو در جنوب شرقی، شیر و شیر کوچک در جنوب، سیاه‌گوش در جنوب غربی و زرافه در شمال غرب. اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی در سال ۱۹۲۲ مخفف «UMa» را برای خرس بزرگ تعیین کرد.[۲]

ستاره‌های خرس بزرگ[ویرایش]

هفت ستارهٔ پرنور نقش دب اکبر (آبگردان یا ملاقه) را پدیدمی‌آورند. چهار ستاره که کاسه را تشکیل می‌دهند با نام‌های دبه (ظهر دب اکبر)، مراق، فخذ و مغرز معروف اند که همه اسامی عربی‌اند. دبه به معنای خرس است و مراق به معنی گرده و فخذ و مغرز به ترتیب به معنای ران و بن دم خرس اند. ستاره‌هایی که دستهٔ آب گردان را تشکیل می‌دهند به نام‌های قائد، عناق، و جون موسوم‌اند و باز هم نام‌های عربی به معنای جلودار و بزغاله‌اند.

در نزدیکی عناق ستاره کوچک سُها قرار دارد. اعراب این دو ستاره را اسب و سوار می‌نامیدند. روشنی ظاهری هفت ستارهٔ آب گردان با هم فرق می‌کند: دبه پر نورترین آن‌ها و مغرز کم فروغ‌ترین شان است.

فهرست ستاره‌های خرس بزرگ

جهت‌یابی با خرس کوچک و خرس بزرگ[ویرایش]

ستاره قطبی در انتهای صورت فلکی خرس کوچک است که به کمک امتداد ستارگان مراق و دبه خرس بزرگ شناخته می‌شود.

از ستارگان هدایت گر نیز می‌توان برای قبله‌یابی نیز استفاده کرد. در صورت اتصال انتهای ستارگان هدایت گر و پیدایش ستاره قطبی، می‌توان جهت قبله را با تقریب ۳۲٫۷ درجه تخمین زد. (دلیل این تقریب بالا، انحراف محوریت ستارگان در فصول مختلف سال می‌باشد)

افسانه‌ها[ویرایش]

بنابر افسانه‌های کهن یونانی خرس نشان دهندهٔ کالیستو دختر شاه آرکادیا و معشوقهٔ ژوپیتر بود و ژوپیتر برای حفاظتش او را به شکل خرسی درآورد و بر آسمان‌ها نهاد.

بنابر افسانه‌ای دیگر روح بزرگ خرس بزرگ را با قصد و عمد بر آسمان نهاد تا گاهشمار خرس‌های زمینی باشد در نیم سالی که خرس بزرگ بر ارتفاعی کم جای دارد همهٔ خرس‌های زمینی در غارهای خود می‌مانند و خود را گرم نگه می‌دارند. وقتی خرس بزرگ در آسمان اوج می‌گیرد خرس‌ها نیز غارهایشان را ترک می‌کنند زیرا تابستان آغاز شده.

اجرام عمق آسمان[ویرایش]

با نگاه دقیق تر به دب اکبر شاهد حضور چند کهکشان در آن هستیم، در قسمت شمالی آن M۸۱ و M۸۲ حضور دارند که در حدود ۱۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارند. M۸۱ یک کهکشان مارپیچی از قدر هفتم است که با دوربین‌های کوچک به شکل بیضوی و به رنگ شیری–سفید دیده می‌شود. M۸۲ را هم که یک کهکشان مارپیچی است می‌توان با دوربین‌های دو چشمی مشاهده نمود اما نسبت به M۸۱ کوچک‌تر و دارای فقط ۲۵ درصد از درخشندگی M۸۱ است.

منبع مطلب : fa.wikipedia.org

دب اکبر چیست ؟

در این مطلب در مورد دب اکبر صحبت خواهیم کرد. دب اکبرشامل هفت ستاره اصلی است که آن‌ها را معرفی کرده و در مورد جهت یابی با دب اکبر توضیحاتی ارائه می‌دهیم.

علوم پایه . فیزیک . نجوم

دب اکبر چیست؟ | هر آنچه باید بدانید به زبان ساده

آخرین به‌روزرسانی: ۱۲ آذر ۱۴۰۱

زمان مطالعه: ۱۶ دقیقه

صورت فلکی دب اکبر در آسمان شمالی قرار دارد. نام آن در لاتین به نام Ursa Major یا در انگلیسی به نام Larger bear نیز شناخته می‌شود. دب اصغر نیز در لاتین با نام‌ Ursa Minor شناخته می‌شود. دب اکبر بزرگترین صورت فلکی شمالی و سومین صورت فلکی بزرگ در آسمان است. درخشان‌ترین ستارگان آن «صورتواره دب اکبر» (Big Dipper asterism) را تشکیل می‌دهند که یکی از قابل تشخیص‌ترین اشکال در آسمان هستند و به آن گاوآهن نیز می‌گویند. در این مطلب در مورد دب اکبر و ستارگان آن صحبت خواهیم کرد و مهمترین ویژگی‌های این صورت فلکی را بررسی می‌کنیم.

فهرست مطالب این نوشته

صورت فلکی چیست؟ دب چیست؟ دب اکبر چیست؟

دب اکبر چه شکلی دارد؟

ستاره‌های اصلی دب اکبر کدام هستند؟

ستاره الیت یا $$\epsilon$$ دب اکبر

ستاره دبه یا $$\alpha$$ دب اکبر

ستاره مراق یا $$\beta$$ دب اکبر

ستاره قائد یا $$\eta$$ دب اکبر

ستاره فخذ یا $$\gamma$$ دب اکبر

ستاره مغرز یا $$\delta$$ دب اکبر

ستاره مئرز یا $$\zeta$$ دب اکبر

ستارگان و اجزای دیگر دب اکبر چه هستند؟

ستاره سها یا ۸۰ دب اکبر

ستاره $$\psi$$ دب اکبر

ثانیه شمالی و مو خرس بزرگ یا $$\lambda$$ و $$\mu$$ دب اکبر

نو خرس بزرگ و بهار اول جنوبی یا $$\nu$$ و $$\xi$$ دب اکبر

آیا دب اکبر ستاره قطبی است؟

درخشان‌ترین ستاره دب اکبر چیست؟

نحوه پیدا کردن شمال از روی ستاره دب اکبر

افسانه‌های پیرامون دب اکبر

معرفی فیلم آموزش مقدماتی نجوم – نجوم باستان تا کیهان شناسی

جمع بندی

صورت فلکی چیست؟

صورت فلکی در نجوم به هر گروه خاصی از ستارگان گفته می‌شود که توسط افرادی در قدیم نامگذاری شده است. این گروه معمولاً برای گذشتگان بیانگر شکل یا فرد خاصی بوده است و به همین دلیل نیز این نام برای آن انتخاب شده است.

تصویر ۱: صورت‌های فلکی مختلف در آسمان

صورت‌های فلکی در ردیابی ماهواره‌های مصنوعی و کمک به ستاره شناسان و ناوبران برای یافتن ستارگان خاص مفید هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دب چیست؟

دب که در لاتین با اورسا یا Ursa شناخته می‌شود به معنی خرس است.

برای دیدن فیلم آموزش مقدماتی نجوم – نجوم باستان تا کیهان شناسی + کلیک کنید.

دب اکبر چیست؟

دب اکبر سومین صورت فلکی آسمان است که مساحت آن 1٬280 درجه مربع است. این صورت فلکی در ربع دوم نیمکره شمالی (NQ2) واقع شده است و در عرض‌های جغرافیایی بین $$+90$$ درجه سانتیگراد تا $$-30$$ درجه دیده می‌شود.

صورت‌های فلکی همسایه دب اکبر شامل «صورت فلکی زرافه» (Camelopardalis)، «صورت فلکی گاوران» (Boötes)، «صورت فلکی تازی‌ها» (Canes Venatici)، «صورت فلکی گیسو» (Coma Berenices)، «صورت فلکی اژدها» (Draco)، «صورت فلکی شیر» (Leo)، «صورت فلکی شیر کوچک» (Leo Minor) و «صورت فلکی سیاهگوش» (Lynx) هستند.

تصویر ۶: همسایگان دب اکبر

دب اکبر شامل هفت جسم از اجرام مسیه است. اجرام مسیه شامل ۱۱۰ جرم آسمانی هستند که توسط اخترشناس فرانسوی شارل مسیه گردآوری شد. او این کاتالوگ را در سال ۱۷۷۱ منتشر کرد. هفت جرم مسیه در دب اکبر شامل موارد زیر هستند:

Messier 40 که با نام‌های M40 یا Winnecke 4 نیز شناخته می‌شود.

Messier ۸۱ که با نام‌های M۸۱، NGC 3031 یا کهکشان بُده نیز شناخته می‌شود.

Messier ۸۲ که با نام‌های M۸۲، NGC ۳۰۳۴ یا کهکشان سیگار نیز شناخته می‌شود.

Messier ۹۷ که با نام‌های M97، NGC ۳۵۸۷ یا سحابی جغد نیز شناخته می‌شود.

Messier ۱۰۱ که با نام‌های M۱۰۱، NGC ۵۴۵۷ یا کهکشان فرفره نیز شناخته می‌شود.

Messier ۱۰۸ که با نام‌های M۱۰۸ یا NGC ۳۵۵۶ نیز شناخته می‌شود.

Messier ۱۰۹ که با نام‌های M۱۰۹ یا NGC ۳۹۹۲ نیز شناخته می‌شود.

این صورت فلکی همچنین دارای سیزده ستاره به همراه سیاره‌های تایید شده‌اش است. درخشان‌ترین ستاره صورت فلکی دب اکبر «اِلیَت» (Alioth) یا اپسیلون خرس بزرگ یا دب اکبر نام دارد که قدر ظاهری آن ۱٫۷۶ است.

صورت فلکی دب اکبر شامل 22 ستاره با نام‌های رسمی است. نام‌های ستاره‌ای مورد تأیید اتحادیه بین المللی نجوم (IAU) برای این ستارگان در دب اکبر عبارتند از:

سها یا Alcor الیت یا Alioth

قائد یا Alkaid که به معنای رهبر است.

الکافرا یا Alkaphrah

بهار اول جنوبی یا Alula Australis

اولین دور شمالی یا Alula Borealis

آنیارا یا Aniara شالاوان یا Chalawan دومبای یا Dombay دبه یا Dubhe

اینترکروس یا Intercrus

لیسما یا Liesma

مغرز یا Megrez که به معنای بیخ یا انتها است.

مراق یا Merak که به معنی کمرگاه است.

مئزر یا Mizar که به معنای بزغاله ماده است.

موسکیدا یا Muscida نستی یا Násti

فخذ یا Phecda که به معنای ران است.

تایانگشو یا Taiyangshou

ثالثه شمالی یا آیوتا خرس بزرگ یا Talitha

مو خرس بزرگ یا Tania Australis

ثانیه شمالی یا Tania Borealis

دو بارش شهابی مربوط به صورت فلکی دب اکبر یا خرس بزرگ وجود دارد که به نام‌های آلفا اورسای ماژور و لئونید-اورسید شناخته می‌شود.

دب اکبر به خانواده صورت فلکی‌های اورسای ماژور یا همان خرس بزرگ متعلق است که در این خانواده اجزای دیگری مانند صورت فلکی گاوران، صورت فلکی زرافه، صورت فلکی تازی‌ها، صورت فلکی گیسو، صورت فلکی تاج شمالی، صورت فلکی اژدها، صورت فلکی شیر کوچک، صورت فلکی سیاهگوش و صورت فلکی دب اصغر نیز وجود دارند.

دب اکبر چه شکلی دارد؟

دب اکبر برای گذشتگان شبیه به شکل یک خرس بوده است و به همین دلیل به این نام مشخص شده است.

ستاره‌های اصلی دب اکبر کدام هستند؟

منبع مطلب : blog.faradars.org